اصطلاحات حمل با شناور مرتبط با صنعت حمل و نقل دریایی و نفتی استفاده می‌شوند و به عنوان بخشی از قراردادها و توافقات حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اصطلاحات به شرکت‌ها و افرادی که در این صنعت فعالیت می‌کنند، کمک می‌کنند تا موارد مرتبط با حمل و نقل با شناورها به درستی مدیریت شوند. در زیر توضیحی کامل در مورد این اصطلاح ارائه میشود:
Layday : تاریخ شروع- این تاریخ نشان‌دهنده زمانی است که حمل و نقل با شناورها باید شروع شود. در واقعیت، Layday معمولاً یک بازه زمانی است که به عنوان زمان شروع قرارداد حمل و نقل معین میشود. این بازه زمانی ممکن است به دلیل عواملی مانند شرایط هواشناسی یا مسائل فنی تغییر کند.
Cancelling: انصراف – این عبارت به امکان انصراف از تعهدات قراردادی اشاره دارد. در صورتی که یکی از طرفین به هر دلیلی قرارداد حمل و نقل را لغو کند، این بخش از اصطلاح معین می‌کند که در چه زمانی این انصراف ممکن است اعمال شود و چه تبعاتی خواهد داشت.
ترکیب Layday و Cancelling به شرکت‌ها و افراد در صنعت حمل و نقل با شناورها امکان می‌دهد تا زمان تحویل و شروع حمل و نقل را به دقت مشخص کنند و در صورت نیاز به تغییر تاریخ‌ها یا انصراف از قرارداد، شرایط و تبعات آن را به وضوح مشخص کنند. این اصطلاح برای جلوگیری از ابهامات و نزاعات ممکن در مورد زمان‌بندی حمل و نقل با شناورها بسیار حیاتی است.
Laycan مخفف Laydays Cancelling Date به معنی بازه‌‌ی زمانی است که صاحب کشتی باید آن زمان برای بارگیری در بندر مبدا آماده باشد. مثلاً: هفته اول ماه اکتبر، یا از 1 اکتبر تا 7 اکتبر
Laytime در حمل و نقل تجاری به زمان مجازی اطلاق میشود که برای بارگیری و یا تخلیه بار از یک کشتی در نظر گرفته میشود. در صورتی که در مدت زمان مشخص شده، تخلیه و بارگیری کالا در حمل و نقل بین‌المللی به ویژه با کشتی انجام نشود، از طرف قرارداد هزینه‌ای به عنوان دموراژ گرفته خواهد شد که همان هزینه معطلی است. در مقابل اگر در قرارداد زمانی برای این امر مشخص نشده باشد و یا طرف قرارداد بتواند زودتر تخلیه و بارگیری را انجام دهد، به طرف قرارداد پاداش یا دیسپاچ تعلق خواهد گرفت.
این مفهوم باعث میشود تا شرکت‌های حمل و نقل دریایی برنامه ریزی دقیق‌تری برای اجاره دادن کشتی داشته باشند و خسارات احتمالی در مورد اینکه کشتی به موقع موفق به تخلیه و بارگیری نشود، جلوگیری خواهد شد.
همچنین در مشخص شدن زمان دقیق NOR- Notice of Readiness نیز اثر دارد. شاید سوال شود که NOR چیست و چه ارتباطی با مفهوم Laytime دارد. این واژه به اعلانی گفته میشود که توسط کشتی انجام شده و زمان دقیق بارگیری و تخلیه در این اعلان مشخص است. کاملاً مشخص است این دو رابطه مستقیم دارند و اعلان طبق توافقات مربوط لی تایم انجام میشود.
اصطلاح FIFO که مخفف FREE IN – FREE OUT است، یعنی صاحب کشتی یا نماینده وی و یا واسطه متخصص (Broker) فقط لازم است که نرخ حمل دریایی را اعلام کند بدون اینکه به موضوع بارگیری اشاره ای داشته باشد.
اصطلاح LILO که مخفف LINER IN – LINER OUT است، یعنی صاحب کشتی یا نماینده وی و یا واسطه متخصص (Broker) لازم است نرخ حمل را با احتساب هزینه بارگیری در بندر مبدا و تخلیه در مقصد اعلام نماید.
اصطلاح FILO که مخفف FREE IN – LINER OUT است، یعنی صاحب کشتی یا نماینده وی و یا واسطه متخصص (Broker) لازم است علاوه بر هزینه حمل بین بنادر مبدا و مقصد، هزینه تخلیه در بندر مقصد را نیز اعلام نماید.
اصلاح LIFO که مخفف LINER IN – FREE OUT است، یعنی صاحب کشتی یا نماینده وی و یا واسطه متخصص (Broker) لازم است علاوه بر هزینه حمل بین بنادر مبدا و مقصد، هزینه بارگیری محموله در بندر مبدا را نیز اعلام نماید.
در اینجا توجه به این نکات ضروری است:
این اصطلاحات هیچ ربطی به اینکوترمز ندارند و جایگزینی برای آن ها نیستند. اینها فقط نحوه عملکرد متصدی حمل در برابر مشتری که می‌تواند، خریدار و یا فروشنده باشد، مشخص می‌نماید.
بارگیری و تخلیه، می‌تواند هم با تجهیزات بندری و هم با تجهیزات خود کشتی صورت پذیرد. بسیاری از کشتی های حمل محمولات فله از نوع break bulk خود دارای تجهیزات تخلیه و بارگیری هستند. به تجهیزات تخلیه و بارگیری خود کشتی Ship Gears گفته میشود.
در مواردی که هزینه بارگیری یا تخلیه از صاحب کشتی درخواست میشود (FILO، LIFO و LILO)، معمولاً کشتی خود دارای وسیله حمل است، اما می‌تواند این چنین نباشد. در اینصورت، صاحب کشتی یا نماینده وی، هزینه های لازم برای انجام تخلیه یا بارگیری را با اپراتورهای بنادر مورد نظر چک می‌کنند و به مشتری اعلام می‌کنند.
برای درک بهتر و به خاطر سپاری آسان تر، لازم است در نظر داشته باشید که این اصطلاحات از نگاه صاحب کشتی به موضوع می‌باشد. یعنی وقتی گفته میشود FREE IN – FREE OUT یعنی از نگاه صاحب کشتی ورود محموله به کشتی و خروج آن از کشتی برای صاحب کشتی هزینه ای ندارد و فقط لازم است کرایه حمل از مبدا تا مقصد را اعلام نماید.
به اصطلاح LILO که مخفف LINER IN – LINER OUT است، FLT یا FULL LINER TERMS نیز گفته میشود. اصطلاح قدیمی تر آن نیز HOOK – HOOK می‌باشد.
LAYCAN که مخفف LAYDAYS CANCELLING DATE است، بیانگر بازه زمانی است که صاحب کشتی لازم است در آن زمان برای بارگیری در بندر مبدا آماده باشد. مثلاً: هفته سوم ماه آگوست، یا از ۱۴ آگوست تا ۲۱ آگوست. LAYCAN بصورت L/C نیز نوشته میشود که نباید با LC به معنی Letter of Credit یا همان اعتباراسنادی اشتباه گرفته شود. همچنین گاهی ممکن است به‌صورت LYCN نوشته شود.
MT که مخفف METRIC TON است، درباره وزن محموله به کار می‌رود.
CBM که مخفف CUBIC METER است به حجم محموله اشاره دارد. مکعبی با طول، عرض و ارتفاع ۱ متر مربع، ۱ cbm حجم دارد.
RT که مخفف REVENUE TON است، واژه مهمی است. در حمل دریایی، هر MT، می‌بایست معادل ۱ CBM باشد. هر کدام که بیشتر باشد درواقع RT همان قدر است و نرخ نیز همیشه بر مبنای RT محاسبه میشود. مثلا، کرایه محموله ای با وزن ۱/۳ تن و حجم 1/5 cbm، بر مبنای 1/5 RT محاسبه میشود.
شاید به خواندن این مطالب علاقه مند باشید:
چارترینگ یا اجاره کشتی به اجاره کردن کامل یک کشتی فله بر، برای مدت زمانی مشخص یا تعداد سفری مشخص، یا بصورت کامل، اجاره کشتی گفته میشود و اصولا تمامی قراردادهای حمل هرگونه محموله فله در قالب چارترینگ صورت می‌گیرد.
چارترینگ کشتی‌های فله بر (Chartering Bulk Carriers) به معنای اجاره کشتی‌های مخصوص برای حمل و انتقال محموله‌های فله (موادمعدنی، غذایی، سوخت و …) از یک مکان به مقصد دیگر است. این حوزه در صنعت حمل و نقل دریایی بسیار مهم و پیچیده است و در آن انواع مختلفی از قراردادها و توافقات برای اجاره کشتی‌ها وجود دارد. در زیر توضیحات زیادی در مورد چارترینگ کشتی‌های فله بر ارائه شده است:
انواع قراردادهای چارترینگ: در حوزه کشتی‌های فله بر، دو نوع اصلی قرارداد وجود دارد:
**قرارداد چارترینگ تایمTime Charter : در این نوع قرارداد، کشتی برای یک مدت زمان معین (مثلاً یک ماه یا یک سال) به مشتری (چارتر) اجاره داده میشود. در این مدت زمان، مشتری معمولاً کنترل کشتی را به دست می‌گیرد و می‌تواند آن را به دلخواه خود برای حمل محموله‌ها از یک مکان به مکان دیگر استفاده کند.
**قرارداد چارترینگ تایم دارایی (Voyage Charter) : در این نوع قرارداد، کشتی برای یک سفر خاص (سفری خاص از یک مکان به مکان دیگر) به مشتری اجاره داده میشود. این نوع قرارداد معمولاً برای حمل محموله‌های ویژه ای تعیین میشود.
نقش‌های اصلی:
مالک کشتی(Shipowner) : کشتی دار یا مالک کشتی، فرد یا شرکتی است که کشتی را مالکیت دارد و به دیگران برای استفاده واگذار می کند.
چارترر (Charterer): چارترر یا کشتی‌بر، شخص یا شرکتی است که کشتی را اجاره می‌کند تا محموله‌های خود را انتقال دهد.
واسطه گر (Broker): واسطه‌گران نقش میانجی بین مالک و چارترر را ایفا می‌کنند و در جلب معاملات و توافقات کمک می‌کنند.
عوامل تعیین قیمت: قیمت چارترینگ کشتی‌های فله بر تحت تأثیر عوامل متعددی است که شامل موارد زیر می‌شوند:
اجاره کشتی‌های فله بر به چارترر این امکان را می‌دهد که بدون داشتن مالکیت کشتی، از خدمات حمل و نقل دریایی بهره‌برداری کند. این امکان به چارترر اجازه می‌دهد تا به سرعت کشتی‌ها را برای نیازهای خود در زمان و مکان مشخص استفاده کند.
چارترینگ کشتی‌های فله بر همراه با ریسک‌هایی نظیر تغییرات قیمت سوخت، تاخیرهای حمل و نقل، خسارات جاده‌ای، آب و هوا و … می‌آید. بنابراین، تشخیص و مدیریت این ریسک‌ها بسیار مهم است. از آنجا که حمل و نقل دریایی از مهم‌ترین روش‌های حمل و نقل جهانی برای محموله‌های فله بر محسوب میشود، چارترینگ کشتی‌های فله بر نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند و برای شرکت‌هایی که به انجام این نوع تجارت مشغول هستند، بسیار حیاتی است.
